Kilogram başına ihracat değeri 1,42 dolara geriledi
Türkiye, 2024’te ana pazarlardaki pazar daralması ve bölgesel savaşlara karşılık ihracatını artırsa da ünite bedelde düşme eğilimi gözlendi. İhracat ünite bedelindeki değişim, TÜİK’in dış ticaret endeksi bilgileriyle ortaya çıkacak. Öncü data olarak değerlendirilebilecek TİM kayıtlarında ise 2023’te 1,48 dolar olan kg başına toplam ihracat ünite pahası, 2024’te 1,42 dolara düştü. Savunma sanayii, otomotiv, dokumacılık, çelik üzere kıymetli bölümlerdeki ünite fiyat düşüşleri dikkat çekti. Buna karşılık, hazır giysi, makine, elektronik üzere bölümlerde ünite fiyatlar kısmi olarak yükseldi.
EKONOMİ’nin TİM bilgilerinden derlediği bilgilere nazaran 2024’te ihracat ünite fiyatlarında kısmi olarak gerileme yaşandı. Global piyasalarda enflasyon nedeniyle fiyatlar yükselse de ihracattaki ünite fiyatlarda değişim olmaması dikkat çekti. İhracat ünite fiyatlarını yalnızca enflasyon nedeniyle yaşanan fiyat artışları tesir etmiyor. Lojistik, hammadde, güç ve global dış ticaret değişimleri de ana faktörler olarak tesir ediyor. İhracat ünite fiyatlarının son yıllardaki genel fiyat artışlarından yararlanamama nedenlerine yönelik ayrıyeten bir tahlil gerekiyor.
Türkiye’nin ihracatçı olduğu ana bölümlerdeki ünite fiyat gerilemeleri de dikkat çekti. Savunma sanayiindeki ünite bedel 2023’teki 62,61 dolar değerinden, 57,84 dolara geriledi. Alt mal gruplamaları içinde ana kümesi oluşturanlara bakıldığında, otomotiv kümesinde genel otomotivde ünite fiyatlar 6,34 dolardan 6,32 dolara gerilerken yan endüstride artış oldu. Dokumacılık kesimindeki iplik ve kumaş kümesinin tamamında ünite fiyatlarda düşüş yaşandı. Bu kümede 10 sent ile 1 dolar ortasında ünite fiyatlarda düşüşler oldu. En fazla ihracat gerçekleşen kumaşlarda ünite fiyatlar 5,59 dolardan 5,46 dolara gerilerken, ipliklerde 4,57 dolardan 3,58 dolara düşüş gözlendi. Demir-çelikte de ünite fiyatlar 11 sent geriledi. Çelikte ünite fiyat 0,89 dolardan 0,76 dolara, çelik kümesindeki başka metallerde 1,02 dolardan 0,92 dolara gerileme oldu.
Hazır giysi ve makine bölümlerinde yükseliş
İhracatında düşüş olan hazır giysinin ana kümesi olan dış giyside ihracatta düşüş olsa da ünite fiyatlarda 20,56 dolardan, 20,87 dolara yükseliş yaşandı. Çok çeşitli alt kümeleri olan makine kesiminde ise en fazla ihracat yapılan tarım makineleri, genel makine ve aksamları, ekip tezgahları, makine alt sanayii, inşaat makinelerinin tamamında ünite pahada yükselişler oldu. En yüksek ihracat alt kümesi olan elektronik aygıtlarda ünite bedel 11,23 dolardan 11,38 dolara yükselirken, bu kümedeki makinelerin elektronik aygıtları kümesinde ünite birim fiyat neredeyse sabit kalarak 0,08 sent düşüş yaşadı.
Savunma sanayiindeki dikkat cazibeli artış
Savunma sanayiinde ihracat 2024’te bir evvelki yıla nazaran en yüksek artış yaşayan dallardan olsa da ünite fiyatlardaki gerileme dikkat çekti. Bunda otomotiv ve deniz üzere kümelerdeki görece ünite fiyatı düşüş ve büyük platformlar vb. teslimlerin tesirli olduğu kestirim ediliyor. Savunma sanayiinin ana küme dışındaki tüm öteki kümeler içindeki eserleriyle birlikte ihracatı 2024’te 7 milyar 262,1 milyon dolara ulaştı. Bir evvelki yıl genel toplam 5 milyar 910 milyon dolar düzeyindeydi. Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, hizmet vb. başka kalemlerle birlikte 2024 ihracatının 7 milyar 154 milyar dolar olduğunu açıkladı. Savunma ve havacılık sanayiinin çeşitli kümelerdeki eserleri TİM kayıtlarında farklı kalemlerde yer alabiliyor. Bu nedenle genel olarak datalarda farklılıklar oluşuyor. Alt kümelerle birlikte bakıldığında savunma sanayiinin toplam ihracat içindeki hissesindeki yükseliş de dikkati çekti. Alt mal gruplamaları içindeki bilgilerle kesimin genel ihracat içindeki hissesi 2023’te 2,67 düzeyindeyken, 2024’te 3,21’e yükseldi.
