ANALİZ: Üretimde zayıflama, talep göstergelerinde ise iyileşme sinyalleri
Ekim verileri ekonominin üretim tarafının zayıf seyrettiğini, fakat beklentilerin tersine iç talepte yeni bir canlanma evresi başladığını gösteriyor. Hafta içinde açıklanan Reel Kesim Güven Endeksi, Kapasite Kullanım Oranı ve Sektörel Güven Endekslerini birlikte değerlendiren Akbank Ekonomik Araştırmalar birimi şu sonuca ulaştı:
Ekim ayı verileri genel olarak imalat sanayiinde zayıflığın sürdüğüne işaret ederken, üretim talep koşullarına göre daha zayıf bir görünüm ortaya koyuyor. Kapasite kullanım oranı (KKO) mevsimsellikten arındırılmış olarak ekimde %75,2 ile Mart 2023’ten bu yana en düşük seviyesine gerilerken, tarihsel ortalamasının da 1,1 puan altına indi. Diğer taraftan, iç piyasa siparişlerine yönelik göstergelerde iyileşme sinyalleri görüldü. Yatırım ve istihdam eğiliminde süregelen düşüş ekimde yerini artışa bıraktı. Maliyet ve fiyatlamaya ilişkin sorularda belirgin bir değişim kaydedilmedi.
Üç ayda bir sorulan sorular, mali imkansızlık, işgücü yetersizliği ve hammadde-ekipman yetersizliğinin üretim üzerinde daha kısıtlayıcı olmaya başladığına işaret etti. Talebi üretimi kısıtlayan bir faktör olarak belirtenlerin oranı da bu dönemde artsa da diğer faktörler kadar kuvvetli bir artış gerçekleşmedi. Bu durum talebin yavaşladığı ama bu yavaşlamanın sert olmadığına dair geçmiş değerlendirmelerimizle uyumlu bir görünüm ortaya koydu.
Diğer taraftan, imalat sanayi genelindeki görünüm ana sektör ve ölçek bazında firmalar arasında ayrışıyor. Bu dönemde ara malları, dayanıksız tüketim malları ile küçük ölçekli firmalar olumsuz ayrışırken, yatırım malları ve büyük ölçekli firmalarda görünüm görece olumlu seyrediyor. Dayanıklı mallarda daha önce başlayan zayıflamanın ise bu dönemde durakladığı görülüyor. İmalat sanayi dışındaki sektörlerdeki görünüm de ana eğilim olarak zayıf seyrini koruyor. Bu çerçevede, ekonomideki yavaşlamanın sektörler geneline yayılan şekilde gerçekleştiğine dair geçmiş değerlendirmemizi koruyoruz.
