FÖŞ-YORUM: Fed Trump’ın düşük faiz talebini ciddiye almadı, faizler uzun süre sabit kalacak
Fed Çarşamba akşamı beklendiği üzere faizleri sabit tutarken, topu Trump’a attı. Fed çok uzun mühlet faiz indirmez. Şayet Trump Çin başta bir çok ülkeye ek gümrük vergisi salmaya başlarsa, Fed’in yılın ikinci yarısında faizleri artırması ihtimalini göz önünde bulundurun. Wall Street ne bu ihtimali, ne de Deep Seek ve dün de Ali Baba’nın satışa çıkardığı Qwen 2.5 Yapay Zeka uygulamasının Süper Yedili’ye vereceği hasarı da hesaba katıyor. Çok değil, bir ay içinde riskli varlıklarda panik atakları başlayabilir.
Bakalım FOMC ne yapmış, Powell ne demiş:
Bloomberg’e nazaran, FOMC toplantısı akabinde sahne alan Lider Jerome Powell, yetkililerin faiz oranlarını düşürmek için çabuk etmediklerini belirterek, merkez bankasının geçen yılki bir dizi faiz indiriminin akabinde enflasyonda daha fazla ilerleme görmek için durakladığını da kelamlarına ekledi. Çarşamba günü konuşan Powell, “Politika duruşumuzu ayarlamak için ivedi etmemize gerek yok” diyerek, iktisadın güçlü kalmaya devam ettiğini ve faiz oranlarının artık ekonomiyi eskisi kadar kısıtlamadığını kaydetti. FOMC, 2024’ün son aylarında faiz oranlarını tam yüzde puan düşürdükten sonra oybirliğiyle federal fon oranının %4,25-%4,5 aralığında tutulması istikametinde oy kullandı.
Güçlü ekonomik büyüme ve sağlam işgücü piyasası, yetkililerin faiz oranlarını yine ayarlamadan evvel enflasyonun soğuduğuna dair daha fazla delil beklemesine imkan tanıyor. Bu birebir vakitte FOMC’e, Trump’ın göç, tarifeler ve vergilere ait siyasetlerinin ekonomiyi nasıl etkileyebileceğini değerlendirmeleri için de vakit tanıyor.
Powell, “Komite hangi siyasetleri uygulayacağını görmek için bekleme modunda” dedi. “Ekonomiye tesirlerinin ne olacağına dair makul bir kıymetlendirme yapmaya başlamadan evvel Trump politikalarının açıkça söz edildiğini görmeliyiz.”
Fed’in Mart ayındaki bir sonraki toplantısında faiz indirimi potansiyeli sorulduğunda Powell, siyaset yapıcıların borçlanma maliyetlerini düşürmek için çabuk etmediklerini yineledi. Fed’in enflasyonda daha fazla ilerleme kaydedileceğine işaret eden “bir dizi veri” görmek istediğini vurguladı. Son haftalarda öbür yetkililerin yorumlarıyla birlikte değerlendirildiğinde bu açıklamalar Fed’in bir müddet daha beklemede kalabileceğine işaret ediyor.
Trump Eleştirisi
Fed’in son kararı Trump’ın misyona başlamasından yalnızca bir hafta sonra geldi. Merkez bankasını sık sık eleştiren Trump, faiz oranlarını Powell’dan daha uygun anladığını aslında öne sürdü. Fed başkanı gazetecilere başkanla temas halinde olmadığını söyledi ve Trump’ın faiz oranlarına ilişkin son sözleri hakkında yorum yapmayı reddetti.
Toplantı sonrasında yapılan açıklamada guvernörler, enflasyonun “bir ölçü yüksek” kaldığını yineleyip yüzde 2 gayesine hakikat ilerleme kaydettiğini belirten bir atıfı kaldırdılar; Powell, bu değişikliğin siyaset sinyali gönderme manasına gelmediğini söyledi. Yani, metnin bu kısmı yakında faizlerin yükseltileceği manasını taşımıyor.
Fed yetkilileri, enflasyonun %2 maksadına düşmesini sağlamak için bir müddet daha yüksek faizleri sürdürmek istiyor, ancak şu anda kilit soru, faiz oranlarının mevcut durumda aktiviteyi ne kadar kısıtladığı ve Trump’ın icraatının ekonomik performansı nasıl etkileyeceği. Powell, birinci soruya şimdi nötr faiz oranının epey üstünde oldukları formunda yanıt vermişti.
Geçtiğimiz ay Fed yetkilileri, 2025 yılının tamamı için sırf iki faiz indirimi beklediklerinin sinyalini vermişti.
Enflasyon Verileri
O günden bu yana yayınlanan bilgiler, TÜFE’nin Aralık ayında beklenenden daha az arttığını gösterdi. Bu ve öbür bilgiler, ekonomistleri, Cuma günü açıklanacak sayıların, besin ve enerjiyi hariç tutan çekirdek şahsî tüketim harcamaları fiyat endeksinin geçen ay yalnızca %0,2 arttığını göstereceğini iddia etmeye yöneltti.
FOMC, Trump’ın tarife tehditlerinin genel görünüme tesiri konusunda da anlaşamıyor. Bazı ekonomistler bunların enflasyonist olacağı ikazında bulunurken, Fed Guvernörü Christopher Waller da dahil olmak üzere öbürleri enflasyon üzerindeki tesirin çoklukla küçük ve kısa ömürlü olacağını savunuyor.
Powell, artık birtakım Fed yetkililerinin mümkün Trump siyasetlerini ekonomik varsayımlarına dahil etmeye başladıklarını söyledi. Bu toplantının tutanakları, “neredeyse tüm” iştirakçilerin, ticaret ve göç siyasetindeki potansiyel değişiklikler nedeniyle enflasyon görünümüne yönelik üst istikametli risklerin arttığını belirttiklerini gösterdi.
Trump, ek gümrük vergileri konusunda düğmeye basmak için iktisat ekibinin içindeki tartışmanın bitmesini bekliyor. Yeni Hazine Bakanı Bessett, tüm dünya için vergilerin her ay %2.5’luk kademelerle %20’a çıkartılmasını savunurken, şahinler tek seferde yüksek oranda vergi salarak, ticari partnerlerine dehşet salmak niyetinde. Ek olarak, kimi kabine üyeleri dumping uygulanan yahut stratejik olarak kıymet taşıyan işkollarında ek gümrük vergisini savunuyor.
Capital Economics’e nazaran, Trump idaresinin gümrük vergisi planlarının büyük kısmını hayata geçirmesi halinde enflasyon oranı %3-%4 aralığına tırmanabilir. Salı günü yazdığı raporda, HSBC portföy idaresi stratejisti İbrahim Aksoy, ABD iktisadının yakında enflasyon üretebilecek güçte olduğunu yazdı:
“ABD’de Aralık’ta bir evvelki aya nazaran %0.6 artması beklenen sağlam mal siparişlerinin %2.2 düştüğü açıklandı. Öbür yandan, Kasım’daki daralma %1.2’den %2.0’a revize edildi. Sağlam mal siparişlerine, trendi anlamak açısından büyük montanlı olan ulaştırma araçları siparişleri hariç olarak bakmak daha gerçek görünüyor. Bu açıdan bakıldığında güçlü mal siparişleri bir evvelki aya nazaran beklendiği üzere %0.3 arttı.
Diğer yandan, Conference Board tüketici itimat endeksi Ocak ayı için 105.7 olarak açıklanması beklenirken 104.1 olarak açıklandı. Aralık verisi ise 104.7’den 109.5’e revize edildi.
Dayanıklı mal siparişleri verisine ulaştırma araçları hariç bakıldığında ve tüketici inanç endeksinde Aralık için yapılan revizyon dikkate alındığında ABD’de ekonomik aktivitede zayıflıktan kelam etmek sıkıntı görünüyor”.
24 Ocak günü yayınlanan S&P Markit öncü bileşik PMI ise A/A gerilese de, ekonomik aktivitenin hala güçlü bir tempoda seyrettiğini bulguluyor. Trump’ın seçilmesinde sonra global ticaret belirsizliğinin gölgesi altında gerileyen iş dünyası itimadı coşarken, PMI girdi ve son fiyat baskılarının da tekrar güçlendiğini kaydetti.
Bu kaideler altında, Fed’in en azından yılın birinci yarısında faizleri sabit tutmasını bekliyorum. Trump’ın hem gümrük vergisi tehditlerini yerine getirmesi, hem de Kongre onayıyla vergi indirimlerini başlatmasının net tesiri ise hızlanan enflasyon ve potansiyelin üstüne taşan büyüme olarak tezahür eder. Ben de bir çok fon yöneticisi üzere, Fed’in yılın ikinci yarısında yine nakdî sıkılaştırmaya geçmesi mümkünlüğünü epeyce yüksek olarak değerlendiriyorum.
Wall Street ve ABD tahvil pazarı Fed kararına çok zayıf bir reaksiyon verdi. Bu doğal, zira şu anda DeepSeek zelzelesi ve bilanço dönemi fiyatlanıyor. Fakat, mali tabloların açıklanmasını müteakip, Trump-Fed gerginliği fiyatlanmaya başlayacak. Trump’ın gümrük vergisi planları da netlik kazanacak. Riskli varlıkların yılın daha birinci çeyreğinde “Trump tantrum”, yani iktisat icraatı yüzünden hudut kirizi geçirmesi yüksek mümkünlük.
