İşte o bankanın analizi: Dolar düşmeye devam ediyor!

• Sun Tzu, “Düşmanı yenme fırsatı, düşmanın kendisi tarafından sağlanır.” der. Uzun yıllar boyunca global finans sisteminin tartışmasız hâkimi olan dolar, bugünlerde kendi iç çelişkileriyle epeyce zayıf bir seyir izliyor. Uzun bir müddettir, doların adeta ‘silah’ olarak kullanılmasından yorulan pek çok ülkenin rezerv çeşitlendirmesine yönelmesinin yanı sıra, artan jeopolitik belirsizlikler karşısında artan altın talebi ile ‘krala’ karşı bir meydan okumanın tabanını zati yavaş da olsa hazırlanmıştı.
• Sun Tzu’nun savaş stratejilerinde söylediği üzere: Rakibin zaafı, fırsat yaratır. Tahminen de bu defa, doların tahtı onun kendi eliyle sarsılıyor. Trump’ın başkanlık periyodundaki en tartışmalı siyasetlerinden biri olan tarifeler, bilhassa Çin ile olan ticaret savaşında tesirlerini göstermeye devam ediyor. Son devirde, Trump’ın tarifelere yönelik yaklaşımı, yalnızca global piyasalarda değil, kendi hükûmetinin içinde de derin ayrılıkların yaşanmasına sebep olduğunu görüyoruz. Bu bağlamda, Trump’ın ticaret danışmanı Navarro ve Tesla CEO’su Musk ortasında derin görüş ayrılıkları yaşandığını okuyoruz. Tesla satışlarında yaşanan keskin düşüş sonrası, Trump’ın yanından bir an bile ayırmadığı Musk bile tarifelerin üreticiler üzerinde maliyetleri artırarak olumsuz tesirler yarattığını ve (Tesla’nın) global rekabet gücünü zayıflattığını lisana getirdi. Tesla’nın pay kıymetinin son dört ayda yarı yarıya düştüğü düşünülürse, ticaret siyasetlerinin öngörülemezliğinin yatırımcı itimadını sarstığını ve sürdürülebilir olmadığını açık bir biçimde gösteriyor.

• Trump’ın global ticaret siyasetlerinde yarattığı belirsizlik, ABD dolarını ya da manşetten gidersek ‘kralı’ sarsmaya başladığını çok açık bir biçimde söylememiz gerekiyor! Trump’ın uygulamaya koyduğu karşılıklı gümrük tarifeleri sonrası doların bedeli, önde gelen altı para ünitesine karşı (DXY) hesaplanan endeks bazında 100 düzeyinin altına gerileyerek son iki yılın en düşük düzeyini test etti. Bu düşüş, sadece teknik bir düzey kaybı değil; birebir vakitte piyasalarda ABD’nin inançlı liman algısının sorgulanmaya başladığının da açık bir göstergesi olarak okunmalıdır. Daha da kolay bir anlatımla, kriz anlarında kıymet kazanan ve sığınılan inançlı liman dolar ve ABD tahvilleri, bu defa yatırımcıların ‘kaçtığı’ varlıklar olarak ön plana çıktı! Bu durum, uzun müddettir dolar bazlı yatırımlarında kur riskini göz arkası eden global yatırımcılar için de yeni bir periyodun habercisi olabileceğini düşünüyoruz!
• Reuters’da bir tahlilde, yatırımcıların hedge (korunma) oranlarını yalnızca %1 artırmasının bile 320 milyar dolarlık dolar satışına neden olabileceği, bu oranın 10-15 puan artması durumunda ise piyasada trilyonlarca dolarlık dolar satışının gündeme gelebileceğin altı çizilmiş. Bilhassa düşük getirili tahvillere yatırım yapan emeklilik ve sigorta fonları üzere büyük oyuncuların ABD durumlarını ya hedge etmeleri ya da büsbütün çıkmaları gündeme gelirse, doların bedel kaybının daha da artması ve ABD piyasalarının global yatırımcılar nezdindeki çekiciliğinin değerli ölçüde azalabileceğini düşünüyoruz.
• Biraz daha açmaya çalışırsam… Bizim sene başında EURO ile ilgili görüşümüz son derece olumsuzdu. Hatta EURO’nun dolar karşısında parite düzeyinin altına geleceğini düşünerek konum alıyorduk. Gelinen noktada, Trump’ın Avrupa ile hengame etmesi ve ardından Almanya’nın harika harcama paketini devreye sokması ile EURO ayağa kalkarken, geride bıraktığımız hafta, Kral Kaybederse kaygı ile EURO son üç yılın en yüksek düzeyi olan 1,14 doların üzerine çıktı! Yatırımcılar, Trump’ın öngörülemez siyasetleri ve Çin ile tırmanan ticaret savaşı nedeniyle dolardan uzaklaşmaya son hız devam ederken, ABD’nin para ünitesi üzerindeki bu itimat kaybı, dünyanın inançlı limanı hatta rezerv parasının sorgulanmasına neden oluyor!

         ABD 10 Yıllık Hazine Tahvilleri Yükselişte

• ABD Hazine tahvilleri, geride bıraktığımız hafta 2001’den bu yana en sert haftalık yükselişini kaydederken, 10 yıllık hazine tahvil faizleri sırf bir hafta içinde 50 baz puan artarak tarihi kriz devirlerini aratmayacak bir sıçrama kaydetti. Pay senetlerinde başlayan türbülans tahvil piyasalarına da sıçrayınca, Amerikan uzun vadeli tahvilleri de hırpalandı. 2 ile 30 yıl vadeli tahviller ortası fark 100 baz puana kadar açılırken, getiri eğrisi de keskin bir formda dikleşti! Trump’ın ticaret savaşlarını tırmandırması ve öngörülemez gümrük tarifeleriyle yatırımcı inancını zedelemeye başlaması ile bankalar, müşterilerinin likidite taleplerini karşılamak ismine tahvil satışına yöneldiklerini anlıyoruz. Hâlbuki Trump, fabrikaların yine çalışması ve üretimin ABD’ye kayması için ucuz dolar ve düşük faiz talep ediyordu! Tahvil piyasasında gözlenen bu tipten sert dalgalanmaları sırf faizlerle değil, itimat erozyonu ile alakalı olduğunu itiraf etmemiz gerekiyor. İnançlı liman kavramı keskin bir biçimde değişirken, olağanda bu üzere durumlarda sığınılan yegâne liman olan Amerikan tahvilleri, FED’den beklenen faiz indirim ihtimâline karşın son derece sert satışlara boyun eğdiğinin altını çizmemiz gerekiyor.
• ABD iktisadı ve ABD Doları güvenilmez bir noktaya hakikat sürüklenmeye başlayınca ve geçe hafta ABD’de açıklanan zayıf enflasyon verisi de üzerine tuz biber olunca, yatırımcıların dolar ve ABD tahvillerinden ardına bakmadan uzaklaşması ile inançlı liman altın son beş yılın en yeterli haftasını geçirerek 3,245 dolar düzeyine yükselmek suretiyle tüm vakitlerin doruğunu test etti. Altın gümüş rasyosuna bakılırsa, gümüş pandemi periyodundan bu yana altın karşısında en bedelsiz hâle gelirken, direnişin parası bitcoin ise bir sonraki paragrafta okuyacağınız teknoloji paylarının yardımı ile tekrar 85bin dolar düzeyine yükseldi.
• Apple, üretimini Çin’den ABD’ye kaydırmanın kısa vadede mümkün olmadığını, bunun milyarlarca dolara mal olacağını ve yıllar süreceğini belirtmesi akabinde hafta sonu, ABD, Çin’den gelen telefon, bilgisayar ve kimi teknoloji eserlerine uyguladığı ek vergileri süreksiz olarak kaldıracağını açıkladı. Koskoca ABD, dünyanın bütün istikrarını son haftalarda topyekûn bozarken, Mahfi Hocanın da dediği üzere, (Trump) mevzuyu hiç çalışmadan yola çıkmış ve demek ki etrafına da kendisi üzere bilgisiz cühelayı toplamış ki hiç uyaran olmamış! Neyse, hafta sonu bir sefer daha değişen tarife haberleri akabinde Apple ve Dell üzere büyük teknoloji şirketlerinin payları dün geceyi %4 civarında yükselişle tamamladı. Lâkin, Trump’ın bu hafta içinde yurt dışından gelen çipler için yeni vergiler getireceğini açıklaması, tedarik zincirinde kısa vadeli bir rahatlama yaratan muafiyetlerin akabinde bölüm üzerindeki baskının devam edeceğine işaret ediyor. Yaşanan bu “gelgit”in piyasa için büyük belirsizlik kaynağı olduğunu artık herkes kabul etmiş durumda! Hatta, FED yetkilisi Waller tarife atılımlarını “son on yılların en büyük ekonomik şoklarından biri” olarak nitelendirdi.
• Kralı gereğince konuştuğumuzu düşünüyorum, dönelim biraz da Türk mali piyasalarına… Siyasi iklimde geçen ay yaşanan ani değişiklik akabinde TL ve TL cinsi varlıkların izafi olarak zayıf bir performans izlediğini itiraf etmemiz gerekiyor. Avrupa borsalarının dün %3’e yakın yükseliş kaydettiği günde, ya da dünyanın genel sınırları ile optimist bir günü geride bıraktığı dünkü günde, BIST100 endeksi günü yalnızca %0,45 oranında artışla tamamladı. İki yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi %50 düzeyine yükselirken, Hazine’nin dün düzenlediği üç ay vadeli bono ihalesinde bileşik faiz %49,64 oldu.
• Dün TCMB tarafından açıklanan cari süreçler istikrarının Şubat ayında 4,4 milyar dolar açık verdiğini gördük. Yılın birinci iki ayında kaydedilen açık  8,4 milyar dolar ile geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran %50 artış göstererek olumsuz bir tablo ortaya koyduğunu not etmemiz gerekiyor. TCMB’nin ya da iktisat idaresinin kuru tutarak enflasyonu dizginleme stratejisini çabuk bir halde gözden geçirerek, ayakları daha yere sağlam basan, üretimi de göz gerisi etmeyecek yeni bir iktisat siyaseti benimsemesi gerekiyor. Sizlerden farklı kaldığım son günlerde, Türkiye’de yaptığım temaslarda, işlerin güçlü bir patikada ilerlediğini deneyim ettim. Şöyle ki, paranın maliyeti üstteki paragraftan da görüleceği üzere artarken, paranın ölçüsü azalıyor; hatta dönüşüm suratı da (velocity) düşüyor. Enflasyonun bir bacağı talep ise, öbür bacağının da arz eksikliği olduğunu göz gerisi etmemiz gerekiyor! Hülâsa, cari süreçler istikrarının de işaret ettiği üzere, TL’deki gerçek pahalanma tarafında izlenen siyasetin dış istikrar üzerinde olumsuz manada tesirli olmaya başladığını alıyoruz! USDTRY kuru 38 düzeyinin etrafında dar bantta son üç haftadır olduğu üzere dün de salınmaya devam etti. TL’nin gerçek manada yine değerlenmeye başladığını not edelim.
• Bu ortada, siyasi iklimde yaşanan değişiklik ve Trump siyasetlerinin getirdiği risk off moduna hazırlıksız yakalanan TCMB’nin swap hâriç net yabancı para durumunun son on dört iş gününde (İmamoğlu sonrası) 44 milyar dolardan fazla gerilemesi akabinde, 11 Nisan valörlü süreçlerde 2,3 milyar dolar artış göstererek 16,7 milyar dolar düzeyine yükseldiğini görüyoruz (zirve 61 milyar dolar). TCMB’nin net yabancı para konumunda yaşanan düzgünleşme moral verici bir öge teşkil etmesi ile CDS risk primi yaklaşık 20 baz puan gerileyerek tekrar 350 baz puan düzeyine geriledi.
• Gözler bu noktada hâliyle Perşembe günü sonuçlanacak TCMB’nin olağan Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına çevrildi. Anketlerin de işaret ettiği üzere bizler de TCMB’nin siyaset faizini %42,50 düzeyinde sabit tutacağını düşünüyoruz. Bilhassa, TCMB’nin yine rezerv biriktirmeye devam etmesi ve manşet sayının tekrar yükselişe geçmesi durumunda, TCMB’nin üstü örtülü de olsa geçen ay %46 düzeyine yükselttiği koridor stratejisini devam ettireceğini (faiz artırmadan) düşünüyoruz.

          ABD ve Asya Borsaları Tedirgin

• ABD borsaları geceyi kazanımlarını koruyamayarak %0,7 yükselişle tamamlarken, risk göstergelerinin de bir ölçü gerilediğini not edelim. Korku endeksi VIX Cuma gününe göre %18 gerilerken, geçen hafta pandemi devrine dönen ve 58 dolar düzeyini test eden Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı yeni haftaya bir ölçü da olsun yükselerek 64 dolar düzeylerinden başladı. ABD ile İran ortasında yapan görüşmeler olduğu okuyoruz. Şimdi somut bir sonuç alınmasa da görüşmelere hafta sonu Roma’da devam edileceğini not edelim. Öte yanda, Çin Devlet Başkanı Xi, Hanoi’de düzenlenen ve iki komünist ülke arasında onlarca iş birliği muahedesinin imzalandığı merasimde, ABD tarifelerinin yol açtığı tedarik zinciri aksaklıkları karşısında Vietnam ile ticaret ve tedarik zincirlerinde işbirliğinin güçlendirilmesi davetinde bulundu. Çin’in global manada ABD tersi bir blok oluşturma gayretine girdiğini gözlemliyoruz.
• Yeni gün başlangıcında Asya borsaları, Trump’ın araba tarifelerinde muafiyet sinyali vermesiyle hafif de olsa yükseldi. Toyota ve Denso üzere otomotiv payları öne çıkarken, Tokyo, Şangay ve Tayvan borsalarında %1 civarında reaksiyon alımları görüyoruz. ABD borsalarının vadeli süreçlerinde de ise hafif de olsa kırmızı rengin hâkim olduğun not edelim. ABD 10 yıllık tahvil faizi %4,35 düzeyinde sabit kalırken, dolar ise genele yaygın bir formda zayıf seyrini sürdürdü. İnançlı limanlar ortasında yer alan İsviçre Frangı, dolar karşısında 0,80 düzeyinin tabanlarına kadar gelerek son on yılın en güçlü düzeyine imza attı. Trump idaresinin ilaç ve çip ithalatına %10-25 ortasında değişebilecek yeni tarifeler getirmeyi planlaması istikametinde haber, tarife savaşlarının yayılması riskini artırırken, FED üyeleri ise bu siyasetin resesyon riskini artırdığı ikazında bulundu. FED vadeli faiz kontratlarına nazaran, yıl sonuna kadar 85 baz puan faiz indirimi fiyatlarken, altın ise rekor düzeye yakın kalmaya devam etti.
• Mali piyasaların gündeminde bugün Türkiye cephesinde Bütçe İstikrarı, dışarıda ise Euro bölgesi sanayi üretimi, Almanya ZEW eğilim endeksi ve ABD NY FED imalat endeksi takip edilebilir.

         TCMB net döviz durumunda yaşanan değişim

İktisatbank