ANALİZ: Trump’ın Çin’e Yönelik Ticaret Stratejisinde Yeni Aşama
ABD Başkanı’nın Çin’e yönelik %145’lik tarifelerin %80’e indirilebileceğine dair toplumsal medya paylaşımı, Cenevre’de başlayacak olan üst seviye görüşmeler öncesinde sürece istikamet veren temel çıkışlardan biri hâline gelmiştir.
Trump’ın müzakere heyeti Cenevre’ye gerçek yola çıkarken yapılan tarife indirimi açıklaması, müzakere sürecinin direkt toplumsal medya üzerinden manipüle edildiği bir tabloyu beraberinde getirmiştir. Bu adım, ABD tarafındaki üst seviye yetkililer için sürpriz olmamış, lakin Çinli yetkililer açısından görüşmelere saatler kala beklenmeyen bir gelişme olarak algılanmıştır.
Eski Mutabakatlara Dönüş Arayışı
Trump idaresinin Çin’e yönelik yaklaşımı, mevcut ikili ticaret savaşının gerginliğini azaltmak ve daha sonra belli yapısal problemlere odaklanmak biçiminde kurgulanmaktadır. Bu bağlamda, öncelikli olarak düşük profilli fakat somut adımlarla sürecin tekrar rayına oturtulması hedeflenmektedir.
ABD tarafının öncelikleri ortasında, Trump’ın birinci başkanlık periyodunda imzalanan lakin vakitle fonksiyonunu yitiren “Faz 1 Ticaret Anlaşması”nın canlandırılması, Çin kaynaklı fentanil üretimi konusunun ele alınması ve az toprak elementlerine yönelik Çin ihracat denetimlerine karşılık oluşturulacak reaksiyonlar yer almaktadır. Bu hususların, daha geniş kapsamlı ekonomik mutabakatlar için taban oluşturacağı kıymetlendirilmektedir.
Öte yandan, ABD tarafı Çin iktisadının uzun vadeli bir ticaret savaşını sürdüremeyeceği görüşünü kamuoyuna açık formda lisana getirmiştir. Bu kıymetlendirme, Çin ekonomisindeki kırılganlıkları yansıtan son bilgilerle desteklenmiş, dünya iktisadının karşılıklı yaptırımlardan ağır halde etkilenebileceği ihtarları yinelenmiştir.
Greer, CNBC’ye verdiği röportajda, yürütülen temasların temel maksadını “istikrarlı bir taban oluşturmak ve bunun üzerine daha fazlasını inşa etme” olarak tanımlamıştır.
Trump’ın Tekil Tesiri ve Siyasi İştahı
Görüşmelerin yapısal akışı Trump’ın karakteristik müdahalelerine açık bırakılmıştır. Eski ve mevcut yetkililer, sürecin her an değişebileceğini vurgularken, Trump’ın ani kararlar alma eğilimi, müzakere çerçevesinin dışına çıkılabileceği ihtimalini gündemde tutmaktadır.
Beyaz Saray Ulusal İktisat Kurulu Yöneticisi Kevin Hassett, müzakerelere saatler kala yaptığı açıklamada, Çin tarafının müzakereye hazırlık sürecinde olumlu sinyaller verdiğini belirtmiştir. Hassett, “saygı, meslektaşlık ve yapan önerilerin” ön planda olduğu bir atmosferin oluştuğunu tabir etmiştir.
İlk Temasın Gerisindeki Geri Plan
Bu görüşmelerin planlanmasında Çinli yetkililer tarafından sessizce yürütülen diplomatik temaslar tesirli olmuştur. Şi Cinping’in üst seviye güvenlik danışmanları tarafından Trump’ın öncelik verdiği konulara dair iş birliği iletileri iletilmiş, bu temaslar sürecin başlatılmasına imkan tanımıştır.
Bu art plan, Çin tarafında birinci devirde yaşanan temas eksikliğine bağlı “hayal kırıklığı ve baş karışıklığı” hâlini gidermiştir. Avrupa kökenli bir diplomatik kaynağa nazaran, Trump’ın ikinci periyodunda Çin ile münasebetleri tekrar yapılandırma konusundaki kararlılığı açık halde hissedilmiştir. Bu kararlılığın temel aracının ise ekonomik baskı olduğu anlaşılmıştır.
İlk basamakta geniş ölçekli bir muahedenin ortaya çıkması beklenmemektedir. Fakat hem ABD hem de Çin tarafının “gerçek sıkıntılara odaklanan önemli isimlerle” temsil edilmesi, karşılıklı diyaloğun sürdürülmesi için uygun tabanın oluşturulduğuna işaret etmektedir.
Görüşmelere ABD tarafından Hazine Bakanı Scott Bessent ile Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer öncülük etmektedir. Çin tarafında ise Devlet Başkanı Şi Cinping’in en yakın iktisat kurmaylarından He Lifeng’in yanı sıra, üst seviye güvenlik danışmanı Wang Xiaohong’un yer alacağı bildirilmiştir. Tarafların Cenevre buluşmasına ait koordineli takvim açıklamaları ve eş vakitli medya iletileri, diplomatik temasın planlı ve önemli formda yapılandırıldığını göstermektedir.
