ANALİZ: Eylül sanayi üretiminde toparlanma işaretleri
Manşet veriler bazında, Eylül’de sanayi üretiminde daralma sürdü. Fakat, gerçek trendleri gösteren mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veride aylık bazda artış bir toparlanma işareti olabilir. Negatif tarafta ise, imalat sanayi hala eski gücüne kavuşmuş değil. Sermaye malı üretiminde artış ise sabit sermaye yatırımları açısından olumlu. Ekim ISO PMI verisi A/A yükseldiğine göre, sanayi üretiminde toparlanmanın sürmesi beklenebilir.
HSBC Portföy Yönetimi notuna göre, 3Ç2024 sanayi üretimi verisi baz alınarak yapılan hesaplamada bu yıl GSYH için hiç de küçümsenmeyecek %3.5 büyüme öngörüldü.
Yapı Kredi Yatırım veriyi şöyle değerlendirdi
Sanayi Üretimi 2024 Eylül ayında takvim etkisinden arındırılmış olarak yıllık bazda %2,4 azalış gösterdi. (Ağustos 2024: %-5,2, Eylül 2023: %+5,1) . Diğer yandan takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış üretim ise 2024 Eylül ayında %1,6 artış gösterdi. (Ağustos 2024: %-1,6, Eylül 2023: %-0,5) Böylelikle üçüncü çeyrekte ortalama üretim artışı %+0,1 seviyesinde gerçekleşti (1Ç: %+0,8, 2Ç: %-1,9).
Sanayi üretiminde detaylara bakıldığında Eylül ayında aylık bazda enerji haricinde bütün alt kalemlerin artış gösterdiği görülüyor. Ara malı üretiminde %3 artış (+1,2 puan katkı) dayanıklı tüketim malı üretiminde %2,9 artış (+0,1 puan katkı) dayanıksız tüketim malı üretiminde %0,6 artış (+0,1 puan katkı), enerji üretiminde %6,2 düşüş (-0,7 puan katkı) sermaye malı üretiminde ise %3,8 artış (+0,8 puan katkı) gerçekleşti.
Yıllık bazda bakıldığında ise Eylül ayında bütün alt kalemlerin düşüş sergilediği görülüyor. Ara malı, dayanıklı tüketim malı, dayanıksız tüketim malı, enerji ve sermaye malı üretiminde sırasıyla %-1,2, %-1,1, %-1,0, %-2,2 ve %-6,3 değişim gerçekleşti. Ara malı, dayanıklı tüketim malı, dayanıksız tüketim malı, enerji ve sermaye malı üretimi yıllık artışa sırasıyla –0,5 puan, 0,0 puan, -0,3 puan, -0,2 puan ve -1,4 puan katkı sağladı.
Alt sektörler bazında bakıldığında, 2024 yılı Eylül ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %1,2 artış (+0,1 puan katkı), imalat sanayi sektörü endeksi %1,8 artış (+1,6 puan katkı), elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksinin ise %1,8 düşüş (-0,1 puan katkı) gösterdiğini görüyoruz. Yıllık bazda ise madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %5,3 düşüş (-0,3 puan katkı), imalat sanayi sektörü endeksi %2,5 düşüş (-2,2 puan katkı) ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %1,1 artış (+0,1 puan katkı) gösterdi.
HSBC Portföy Baş Ekonomisti İbrahim Aksoy sanayi üretimi hakkında şu yorumu yaptı:
Mevsim ve çalışma günü etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Eylül’de bir önceki aya göre %1.6 yükseldi. Bu açıdan bakıldığında sanayi üretimi Ağustos’ta %1.6 daralmıştı. Çalışma günü etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise Ağustos’ta geçen yılın aynı ayına göre %5.2 daraldıktan sonra Eylül’de %2.4 daraldı. Eylül’de daralma hızı yavaşladı fakat sanayi üretiminde geçen yılın aynı dönemine göre kaydedilen zayıflık devam ediyor. HSBC Portföy Yönetimi olarak bu yıl ve gelecek yıl GSYİH’nin reel olarak %3.5 büyüyeceğini tahmin ediyoruz.
