OPEC kotaları yükseltti, petrol fiyatları çakıldı
Perşembe günü petrol fiyatları sert düşerken, üretici şirketlerin payları geriledi. Bu gelişme, OPEC+’ın sürpriz bir biçimde ham petrol üretimini artırma planlarını duyurmasıyla gerçekleşti. Aynı gün ABD Başkanı Donald Trump’ın kapsamlı yeni gümrük tarifeleri, global ekonomik yavaşlama endişelerini artırdı. Brent $70/varilin altına düşerken, Türkiye açısından İmamoğlu döviz şokunun enflasyon üzerinde yaratacağı olumsuz baskında kurtulma yolu açıldı.
Suudi Arabistan ve Rusya da dahil olmak üzere sekiz OPEC+ üyesi, Mayıs ayında planlanan üretim artışını üç katına çıkaracaklarını duyurdu. Bu, önümüzdeki 18 ay boyunca uygulanacak üretim kesintilerini bilakis çevirme taahhütlerini öne çekmek manasına geliyor.
Bu karar, Trump’ın beklenenden daha sert olduğu söylenen ve global ekonomik sakinlik riskini artıran yeni bir gümrük tarifesi rejimini açıklamasından yalnızca saatler sonra geldi.
Bu iki gelişme, Brent petrolünü öğleden sonra süreçlerinde %7 düşürerek 69,60 dolara çekti; bu, neredeyse üç yılın en büyük günlük düşüşü oldu. ABD ölçütü olan WTI ise %7,6 düşerek 66,21 dolara geriledi. Cuıma sabahı Asya’da $70/varilden seyrediyor.
Ham petrol fiyatlarındaki düşüş tehdidiyle petrol üreticilerinin payları çöktü. New York’ta saat 13.00 prestijiyle ExxonMobil payları %4 düşerek 113,63 dolara gerilerken, Chevron %5, Occidental Petroleum ise %9 kayıp yaşadı. S&P 500 Güç dalı endeksi %6’dan fazla düştü.
Trump gümrük vergilerinin global büyümeye ziyan vereceği tarafındaki telaşlara karşın sekiz OPEC+ üyesi, Mayıs ayında üretimlerini günlük 411.000 varil artıracaklarını açıkladı. Bu sayı, evvelki 122.000 varil/gün gayesinin epey üzerinde.
Perşembe günü sanal bir toplantı gerçekleştiren üyeler, bu kararı “devam eden sağlıklı piyasa temelleri ve olumlu piyasa görünümü” doğrultusunda aldıklarını belirtti.
OPEC+ üyeleri son üç yıldır üretimlerini geri çekiyor, toplamda yaklaşık 6 milyon varil/günlük kesintiyle petrol fiyatlarını yükseltmeye çalışıyorlardı. Bu strateji başlangıçta tesirli oldu ve 2022 boyunca petrolün varil fiyatını 90 doların üzerinde tuttu.
Ancak vakitle bu kesintilerin tesiri azaldı. Zayıf talep artışı, OPEC+ dışı üretim artışı ve birtakım üyelerin kotanın üzerinde üretim yapması bu durumu etkiledi. Bu nedenle, Suudi Arabistan liderliğindeki küme bu hafta kimi kısıtlamaları gevşetmeye başladı.
Karar, Kazakistan üzere daima kota fazlası üretim yapan ülkeler ile en büyük kesintiyi üstlenen Suudi Arabistan ortasında yaşanan gerginliğin akabinde geldi.
“Kesintilerin erken kaldırılması, kotalarda hile yapanlara baskı kurmanın bir yolu,” dedi danışmanlık firması Energy Aspects’in araştırma yöneticisi Amrita Sen.
Bu karar, Perşembe günü en sert etkilenen emtianın petrol olmasına neden oldu. Lakin Beyaz Saray’ın metalleri tarifelerden muaf tutmasına karşın bakır, alüminyum ve uranyum üzere başka emtia fiyatları da düştü.
Londra’da ölçüt kabul edilen bakır fiyatı %3 düşerek 9.400 doların altına indi; alüminyum ise %2 düşerek altı ayın en düşük düzeyine geriledi.
“Tarifeler ve genel ticaret tansiyonu, daha yüksek fiyatlara ve enflasyona yol açacak… ve muhtemelen ABD ile global ekonomik büyümeyi etkileyecek,” dedi Benchmark Mineral Intelligence’tan Bryan Bille.
Bille ayrıyeten, global sakinlik dehşetleri ve artan enflasyon tehdidinin bakır üzere temel metallere olan talebi de olumsuz etkileyebileceğini ekledi.
Benchmark’taki analistler, tarifeler nedeniyle alüminyum kutular yahut konut aletleri üzere bu metallerin kullanıldığı eserlerin fiyatlarının artması durumunda, emtia talebinin de ziyan görebileceğini belirtti.
Kaynak: FT, Oil slides as Opec+ lifts output and tariffs spark küresel growth fears
